Spadek od dalszych krewnych czy znajomych kojarzy się ze swoistym prezentem od losu. Warto jednak pamiętać, że nie zawsze na nim się wzbogacimy, ponieważ dziedziczeniu podlegają nie tylko zgromadzone dobra materialne (ruchomości i nieruchomości), ale i długi. Jak sprawdzić, czy spadkodawca miał długi?
Spadek – jakie długi możemy otrzymać?
Wystarczy przyjąć zadłużony spadek, aby zobowiązania spadkodawcy przeszły na nas, dlatego warto bardzo dokładnie zweryfikować sytuację i wyliczyć, czy spadek rzeczywiście będzie dla nas stanowił zysk.
Na spadkobiercę mogą przejść między innymi:
- kredyty bankowe (hipoteczne, gotówkowe, samochodowe i inne)
- pożyczki pozabankowe (ratalne, chwilówki)
- pożyczki prywatne
- zadłużenie mieszkania lub domu (czynsz, podatek, rachunki względem dostawców mediów)
- zadłużenie firmy spadkodawcy (zaległe wynagrodzenia, nieopłacone zobowiązania wobec kontrahentów itp.)
Sprawdzenie wszystkich należności zmarłego tylko pozornie jest łatwym zadaniem. Gdy różne długi się kumulują, trudno jest je wykryć i wyliczyć ich ostateczną wartość. Podpowiadamy, jak sprawdzić, czy spadkodawca miał długi, aby nie narazić się na niepotrzebne koszty.
Sprawdź wszystkie źródła informacji
Podstawowym źródłem informacji o sytuacji finansowej zmarłego jest wiedza jego najbliższych (krewni, przyjaciele, znajomi) oraz pozostawione dokumenty. Większość osób przechowuje umowy kredytowe i pożyczkowe, potwierdzenia opłat za czynsz mieszkaniowy. Gdy nie natrafimy na potrzebne nam dane, wiedzy musimy poszukać w innych źródłach.
Nieocenione są bazy dłużników. Informacji o niespłaconych zaległościach można poszukać w Krajowym Rejestrze Długów (KRD), Biurze Informacji Kredytowej (BIK), Biurze Informacji Gospodarczej (BIG) oraz ERIF. Niektóre raporty są niestety płatne, inne mogą być całkowicie niedostępne. Do wniosków o informacje zwykle należy dołączyć akt zgonu spadkodawcy oraz powołać się na toczące się postępowanie spadkowe w sądzie. Niektóre biura mogą jednak nie udzielić nam potrzebnej informacji argumentując, że jeszcze nie przejęliśmy spadku.
Osoby, które zastanawiają się, jak sprawdzić, czy spadkodawca miał długi, mogą także złożyć w sądzie wniosek o dokonanie spisu inwentarza. W tym przypadku, skład majątku ocenia komornik, który uzyskuje dostęp do informacji o ewentualnych długach (otrzymamy je w raporcie).
Zobacz poradnik o dziedziczeniu długów – SPRAWDŹ, CZY MUSISZ ODZIEDZICZYĆ DŁUG
Kiedy przyjąć, a kiedy odrzucić spadek?
Od 2015 roku prawo spadkowe obowiązujące w Polsce precyzuje, że spadek domyślnie przyjmowany jest z dobrodziejstwem inwentarza. W praktyce oznacza to, że długi nie są już nieświadomie dziedziczone, ponieważ osoba otrzymująca spadek odpowiada za zaległości zmarłego wyłącznie do wartości otrzymanego majątku. W najgorszym przypadku, otrzymane aktywa i pasywa pokryją dług.
Spadek można przyjąć również wprost lub go odrzucić. Mamy na to 6 miesięcy od momentu śmierci spadkodawcy (lub daty, gdy o tej śmierci się dowiedzieliśmy). Przyjęcie spadku wprost opłaca się, gdy jesteśmy pewni, że spadkodawca nie miał żadnych długów – wtedy otrzymamy zgromadzone aktywa i pasywa nie ponosząc kosztów sądowych za ich wycenę na poczet długów.
Odrzucenie spadku sprawdzi się w sytuacji, gdy spadek jest poważnie zadłużony lub zmarły pozostawił po sobie niewiele aktywów (nieruchomości, oszczędności). W ten sposób unikniemy odziedziczenia zadłużonego hipoteką mieszkania z zaległościami czynszowymi i niezapłaconymi rachunkami. Gdy wartość takiej nieruchomości będzie niższa niż pozostawione długi, odrzucenie spadku pozwoli nam uniknąć problemów.
Jak odrzucić spadek?
Spadek można odrzucić w sądzie rejonowym właściwym dla naszego miejsca zamieszkania lub pobytu (w 2017 roku opłata za koszt takiego postępowania wynosi 50 zł). Należy złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku i poczekać na wyznaczenie terminu rozprawy.
Drugim sposobem odrzucenia spadku jest sporządzenie umowy w formie aktu notarialnego (kancelarie pobierają za tę czynność opłatę 50 zł plus podatek VAT oraz naliczają koszt wypisów). Notariusz będzie potrzebował skróconego odpisu aktu zgonu spadkodawcy oraz dowodu osobistego spadkobiercy.
